- Zespół zaangażowany w realizację przedsięwzięć związanych z Międzynarodowym Rokiem Polarnym 2007-2008:
prof. dr hab. Jacek SICIŃSKI - kierownik zakładu
prof. dr hab. Krzysztof JAŻDŻEWSKI
prof. dr hab. Ryszard LIGOWSKI
dr Magdalena BŁAŻEWICZ-PASZKOWYCZ
dr Krzysztof PABIS
dr Piotr PRESLER
dr Anna JAŻDŻEWSKA
Ważnym etapem, poprzedzającym udział Polski w Międzynarodowym Roku Polarnym było przygotowanie i opublikowanie polskiego narodowego programu badań Arktyki i Antarktyki (Arctic and Antarctic Research Programme of Poland 2002 – 2010) pod redakcją A. Gutercha. Udziałem łódzkiego zespołu biologów polarnych: prof. prof. K. Jażdżewskiego, R. Ligowskiego i J. Sicińskiego, było opracowanie rozdziału Biological Science in Antarctica z trzema nurtami badań:
- 1. Biodiversity and variability of marine and terrestrial Antarctic ecosystems
2. Ecology of marine and terrestrial Antarctic communities
3. Biology, physiology and metabolic adaptations of Antarctic organisms -
Aktywność zespołu biologów polarnych z Zakładu Biologii Polarnej i Oceanobiologii Uniwersytetu Łódzkiego w ramach Międzynarodowego Roku Polarnego 2007 – 2008 rozpoczęła się udziałem w projekcie zamawianym PBZ-KBN-108/P04/2004, w którym zespół realizował zadania w ramach celu badawczego pt. Ewolucja, struktura i dynamika różnorodności biologicznej w obszarach polarnych Ziemi – analiza porównawcza. Dwa zespoły naukowe, jeden z Instytutu Oceanologii PAN w Sopocie kierowany przez prof. Jana M. Węsławskiego w Arktyce, drugi z Uniwersytetu Łódzkiego pod kierownictwem dra hab. Jacka Sicińskiego w Antarktyce prowadziły symetryczne pod względem metodologicznym, porównawcze badania wybranych aspektów morskiej różnorodności biologicznej dwu polarnych obszarów Ziemi. W Arktyce obszarem badań był fiord Hornsund zaś w Antarktyce była nim Zatoki Admiralicji (fot. 1). W ramach tak zaplanowanego przedsięwzięcia zespół biologów z ośrodka łódzkiego w osobach: J. Siciński (kierownik zespołu), K. Jażdżewski, M. Błażewicz-Paszkowycz, K. Pabis, A. Jażdżewska, A. Kostecka i K. Bącela (fot. 2) pracowali w marcu i kwietniu 2007 roku na wodach Zatoki Admiralicji z pokładu m/v Polar Pioneer (fot. 3 i 4). W skład grupy biologów wchodzili także: W. Majewski z Instytutu Paleobiologii PAN, J. Pawłowski, B. Lecroq i F. Sinniger z Uniwersytetu w Genewie (obiektem ich naukowego zainteresowania były otwornice z dna Zatoki) oraz A. Weydmann z Instytutu Oceanologii PAN w Sopocie.
Obecnie, w Zakładzie Biologii Polarnej i Oceanobiologii Uniwersytetu Łódzkiego realizowany jest projekt o nazwie Structural and ecofunctional aspects of the bottom communities in the Maritime Antarctic, with special reference to Admiralty Bay (South Shetland Islands). Projekt związany jest z trzema wielkimi, biologicznymi projektami międzynarodowymi, dotyczącymi różnorodności biologicznej i dynamiki ekosystemu Oceanu Południowego. Pierwszy z nich, Census of Antarctic Marine Life (CAML) (www.caml.aq), wywodzący się z długoterminowego projektu Evolution and Biodiversity in the Antarctic (EBA), jest wiodącym naukowym przedsięwzięciem związanym z Międzynarodowym Rokiem Polarnym 2007 - 2008 dotyczącym badań biologicznych w Antarktyce. Jednym z członków konsorcjum projektu CAML jest K. Jażdżewski. Jednym z narzędzi projektu CAML jest SCAR Marine Biodiversity Information Network (SCAR-MarBIN) (www.scarmarbin.be), rodzaj interaktywnej bazy danych, kompendium wiedzy o bogactwie gatunkowym ekosystemu Oceanu Południowego, która docelowo stać się ma m.in. syntezą biogeograficzną Oceanu Południowego. Dwaj pracownicy Zakładu Biologii Polarnej i Oceanobiologii UŁ są w projekcie SCAR-MarBIN taksonomicznymi ekspertami, J. Siciński w zakresie wiedzy o wieloszczetach Oceanu Południowego i M. Błażewicz-Paszkowycz ekspert w dziedzinie taksonomii skorupiaków z rzędu Tanaidacea. Częścią bazy SCAR-MarBIN będzie Admiralty Bay Benthos Biodiversity Database (ABBED) - międzynarodowa inicjatywa, w którą zaangażowani są naukowcy z Belgii (C. De Broyer, B. Danis), Polski (J. Siciński, A. Jażdżewska) i Brazylii (L. Campos, M. Petti). Jej celem jest integracja informacji dotyczących różnorodności oraz ekologii bentosu Zatoki Admiralicji. W ramach projektu powstaje interaktywna baza danych znajdująca zastosowanie w nauce, monitoringu oraz ochronie tego antarktycznego fiordu. W Zakładzie Biologii Polarnej i Oceanobiologii UŁ mieści się centrum koordynacyjne projektu ABBED.
- W 2007 roku zespół Zakładu Biologii Polarnej i Oceanobiologii UŁ zorganizował trzy konferencje związane z realizowanymi projektami:
• CENSUS OF ANTARCTIC MARINE LIFE Symposium, 4 – 6 June 2007, Białowieża, Polska
• SCAR - Marine Biodiversity Information Network (SCAR-MarBIN) Symposium, 7 – 10 June 2007, Białowieża, Polska
• Admiralty Bay Benthos Diversity Data Base (ABBED) Workshop, 11 – 12 June 2007, Łódź, Polska
-
Realizowany w zespole łódzkich badaczy Antarktyki projekt Structural and ecofunctional aspects of the bottom communities in the Maritime Antarctic, with special reference to Admiralty Bay dotyczy wieloaspektowej analizy różnorodności gatunkowej taksocenów zoobentosu Zachodniej Antarktyki ze szczególnym uwzględnieniem Zatoki Admiralicji oraz różnorodności zespołów makrozoobentosu i mikrofitobentosu (fot. 5). Pod uwagę bierze się tu zwłaszcza dominujące na dnie szelfu antarktycznego taksony: okrzemki, wieloszczety, mięczaki, skorupiaki wyższe, mszywioły oraz szkarłupnie. Proponuje się syntezę prowadzonych od 30 lat polskich, belgijskich i brazylijskich badań bentosu Zatoki Admiralicji. Obejmować ona będzie zebranie, podsumowanie i zaprezentowanie w syntetycznej formie bogatych rezultatów oraz rozproszonych różnego rodzaju danych, dotyczących biodiversity tego typowego fiordu Antarktyki Zachodniej, jednego z najintensywniej eksplorowanego w naukowym sensie akwenu w całej Antarktyce. Synteza ma być z jednej strony zamknięciem pewnego etapu badań bentosu Zatoki z drugiej zaś podstawą umożliwiającą otwarcie nowego, synekologicznego nurtu badań zespołów dna morskiego Zatoki z perspektywą wyjścia na szersze obszary Zachodniej Antarktyki.
- m/v Polar Pioneer na wodach Zatoki Admiralicji, na środkowym planie
- budynki Polskiej Stacji Antarktycznej im. H. Artctowskiego.
- Ezcurra Inlet, obszar intensywnych badań dna w 2007 roku.
- Pobieranie prób z pokładu m/v Polar Pioneer w 2007 roku.
-
-
Muliste dno Zatoki Admiralicji na głębokości 100m z żachwami,
-
koloniami mszywiołów,wężowidłami i fauną towarzyszącą.
W Zakładzie Biologii Polarnej i Oceanobiologii Uniwersytetu Łódzkiego realizowano w ostatnich latach projekt badawczy pt. „Strukturalne i ekofunkcjonalne aspekty różnorodności zespołów dna morskiego Antarktyki Zachodniej ze szczególnym uwzględnieniem Zatoki Admiralicji” w ramach jednego z wiodących programów Międzynarodowego Roku Polarnego - Census of Antarctic Marine Life (CAML). Jednym z rezultatów tego projektu jest synteza zamykająca trzydziestoletnie badania zoobentosu Zatoki Admiralicji, opublikowana w specjalnym tomie Deep Sea Research II pt. Census of Antarctic Marine Life: Diversity and Change in Southern Ocean Ecosystems (S. Schiaparelli i R. Hopcroft, red.). Synteza powstała we współpracy z biologami belgijskimi z Królewskiego Instytutu Nauk Przyrodniczych w Brukseli oraz specjalistami z Brazylii (Uniwersytet w Rio de Janeiro i Uniwersytet w Sao Paulo).
- Siciński J., Jażdżewski K., De Broyer C., Presler P., Ligowski R.,
- Nonato E. F., Corbisier T. N., Petti M. A. V., Brito T. A. S., Lavrado H. P.,
- Błażewicz-Paszkowycz M., Pabis K., Jażdżewska A., Campos L. S. 2011.
- Admiralty Bay Benthos Diversity – A census of a complex polar ecosystem.
- Deep-Sea Research II 58: 30-48